Kiedy maluch zachoruje, zazwyczaj to mama decyduje się wystąpić o L4 i zostać z dzieckiem w domu. Tymczasem, tata ma w tym zakresie dokładnie takie same prawa. Co trzeba zrobić, żeby dostać L4 na chore dziecko?

Wyjaśniamy kilka podstawowych wątpliwości, jakie wiążą się ze zwolnieniem lekarskim na chore dziecko. Pierwsze, co trzeba podkreślić to fakt, że prawo to przysługuje na równi matce, jak i ojcu - zasiłek dostanie po prostu ten z rodziców, który złoży odpowiedni wniosek.

Kto może dostać L4 na dziecko?

Zwolnienie od pracy z powodu choroby – czyli popularne L4, przysługuje wszystkim osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym - obowiązkowo lub dobrowolnie (pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę są obowiązkowo objęci takim ubezpieczeniem, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą albo zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej muszą opłacać składkę dobrowolnie).

W przypadku choroby dziecka mamy jednak dodatkowy warunek, a mianowicie: brak innych członków rodziny mogących zapewnić dziecku opiekę. Jak można się domyślać, to dość płynne wyrażenie, jednak warto zauważyć, że „przewidziało” sporo okoliczności. Nie wszyscy mają świadomość tego, że oprócz choroby czy niesprawności fizycznej i psychicznej, istnieje znacznie więcej okoliczności czyniących daną osobę niezdolną do zapewnienia dziecku należytej opieki.

Za takie osoby uznaje się m.in. pracowników odpoczywających po pracy na nocnej zmianie, osoby prowadzące działalność pozarolniczą i nie mogące dowolnie regulować swojego czasu pracy, a także osoby wykonujące w tym czasie czynności na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy umowy o dzieło.  Jeśli więc rodzic zamieszkuje z jedną z wyżej wymienionych osób, wówczas uznaje się, że sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem i przysługuje mu prawo do zwolnienia.

Warto jeszcze podkreślić, że wymienione ograniczenia nie dotyczą opieki nad dzieckiem do lat 2 – w przypadku takiego malucha zwolnienie L4 przysługuje rodzicowi nawet w przypadku, gdy w domu znajdują się inni członkowie rodziny mogący zapewnić mu opiekę. Dla przykładu: ojcu przysługuje zwolnienie nawet w sytuacji, gdy jego żona nie pracuje i stale opiekuje się dzieckiem, o ile dziecko nie skończyło 2. roku życia. Jeśli jest starsze, tata zwolnienia nie dostanie.

Ile dni zwolnienia przysługuje na dziecko?

Zwolnienie na dziecko przysługuje w wymiarze:

• do 60 dni w ciągu roku, jeżeli dziecko nie ukończyło jeszcze 14 lat,
• do 14 dni w ciągu roku, jeżeli dziecko ukończyło już 14 lat i pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z opiekunem.

Prawo do zwolnienia przysługuje także na dzieci współmałżonka, dzieci adoptowane oraz dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Zwolnienie chorobowe w powyższym wymiarze przysługuje rodzicowi niezależnie od liczby dzieci oraz – co ważne – wymiaru etatu rodzica. Mówiąc dokładniej – rodzic, który pracuje na pół etatu, 3/4 bądź w jeszcze innym wymiarze pracy, również ma prawo do 60 lub 14 dni zwolnienia na dziecko. Wymiar etatu może mieć jednak znaczenie w innym przypadku. Jeśli przykładowo żona pracownika pracuje na niepełny etat – przez 3 dni w tygodniu, nie dostanie on zwolnienia na dziecko w dni, w które mama jest w domu i może sprawować nad nim osobistą opiekę, a dziecko ma więcej niż dwa lata.

Ile wynosi wynagrodzenie w czasie L4?

W czasie zwolnienia rodzica przysługuje mu wynagrodzenie, które nazywamy w tym czasie zasiłkiem opiekuńczym. Wbrew przekonaniu wielu osób wynosi ono 80% przeciętnego wynagrodzenia (a nie 100%), czyli tyle samo, ile w przypadku L4 branego z powodu własnej choroby. Uprawnionymi do jego otrzymywania są - poza pracownikami - m. in. osoby prowadzące działalność gospodarczą.

By uzyskać prawo do zasiłku rodzic musi dostarczyć pracodawcy zwolnienie lekarskie, które otrzyma od lekarza pediatry oraz wypełniony druk ZUS Z-15 dostępny na stronie zus.pl (druk ten jest po prostu wnioskiem o przyznanie zasiłku opiekuńczego). Jeżeli choroba malca się przedłuża i rodzice chcą zamienić się w opiece nad dzieckiem, wówczas muszą poprosić lekarza o wystawienie kolejnego, osobnego zwolnienia - tym razem na drugiego rodzica. W takiej sytuacji trzeba będzie złożyć nowe oświadczenie na druku ZUS Z-15.

Rodzice często zastanawiają się, czy w czasie L4 mogą zostać skontrolowani przez ZUS. Takie kontrole prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich rzeczywiście się zdarzają, ale zazwyczaj w odniesieniu do osób, które często i naprzemiennie korzystają z zasiłków: chorobowego i opiekuńczego. Chodzi o sprawdzenie, czy osoba na zwolnieniu nie wykonuje w tym czasie pracy zarobkowej albo nie wykorzystuje go w sposób niezgodny z przeznaczeniem. Takich kontroli nie praktykuje się jednak w przypadku, kiedy chodzi o opiekę nad dzieckiem do 2. roku życia.

Agata Cygan-Kukla