Urlop ojcowski funkcjonuje w naszym kraju już od ponad dekady. A jednak nadal istnieją kwestie, które budzą wątpliwości świeżo upieczonych tatusiów. O czym musi wiedzieć pracownik, by móc skorzystać ze swojego uprawnienia?

Większość z nas zna już doskonale podstawowe zasady dotyczące urlopu ojcowskiego. Urlop trwa dwa tygodnie i można go wybrać w całości lub podzielić na dwie części. Można go wykorzystać od momentu narodzenia dziecka do chwili ukończenia przez nie 2. roku życia. Za czas przebywania na urlopie ojcu przysługuje wynagrodzenie w wysokości 100 procent standardowej pensji. Jest to tzw. zasiłek macierzyński i w zależności od wielkości firmy zatrudniającej, wypłaca go ZUS lub pracodawca. By móc skorzystać z uprawnienia należy złożyć wniosek w terminie nie krótszym niż 7 dni przed dniem rozpoczęcia urlopu – tak złożony dokument jest dla pracodawcy wiążący.

Większości tatusiów powyższe informacje wystarczą do tego, by mogli z powodzeniem skorzystać z przysługującego im uprawnienia. A jednak zdarzają się sytuacje, w których przyda się głębsza znajomość ustawy dotyczącej urlopu ojcowskiego. O czym jeszcze powinien wiedzieć świeżo upieczony tata?

By otrzymać ojcowski, musisz być objęty ubezpieczeniem

Z urlop ojcowskiego możesz skorzystać, jeśli pozostajesz w stosunku pracy - bez względu na to, czy jesteś zatrudniony na czas określony czy nieokreślony. Kluczowy jest tu fakt, czy jesteś objęty ubezpieczeniem chorobowym.

Możesz pobierać urlop ojcowski u dwóch pracodawców

Jeśli jesteś zatrudniony u dwóch pracodawców, masz prawo skorzystać z urlopu ojcowskiego u każdego z nich - przepisy prawa ustala się osobno do każdego stosunku pracy. Nie ma więc żadnych przeszkód, byś skorzystał z uprawnienia u wszystkich pracodawców jednocześnie (tj. w tym samym terminie), przy czym musisz złożyć u każdego z nich osobny wniosek. Możesz też złożyć wniosek u jednego pracodawcy i kontynuować pracę u drugiego. Ale, uwaga! Pamiętaj, że urlop ojcowski w wymiarze 14 dni kalendarzowych przysługuje ci tylko raz. Nie będziesz już mógł w przyszłości wnioskować o ojcowski w drugim miejscu pracy.

Korzystając z urlopu ojcowskiego, możesz nadal pracować na umowie zlecenie

Jeśli oprócz pracy na etacie, dorabiasz też na umowie zlecenie, nie musisz rezygnować z tej działalności na czas korzystania z urlopu ojcowskiego. Oczywiście idealnie by było, byś czas urlopu poświęcił w całości dziecku i partnerce, ale jeśli nie chcesz/nie możesz zrezygnować z dodatkowego zarobku, nie musisz obawiać się ewentualnej kontroli pod kątem tego, jak wykorzystujesz ojcowski.

Masz prawo do urlopu ojcowskiego także, jeśli prowadzisz własną działalność

Urlop ojcowski przysługuje ci także w sytuacji, gdy prowadzisz własną działalność gospodarczą – o ile podlegasz pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Czy w twoim przypadku korzystanie z tego uprawnienia ma sens? Oczywiście. I wcale nie musisz z tego tytułu zawieszać swojej działalności. Za okres urlopu ojcowskiego przedsiębiorcy przysługuje zasiłek, który jest wypłacany w kwocie 100% podstawy wymiaru. Dodatkowo masz prawo obniżyć należne składki ZUS za okres urlopu.

W czasie urlopu ojcowskiego nie zostaniesz zwolniony

W czasie korzystania z urlopu ojcowskiego jesteś prawnie chroniony przed zwolnieniem. Oznacza to, że składając wniosek o ojcowski nie musisz obawiać się wypowiedzenia umowy o pracę. Co więcej, po zakończeniu urlopu pracodawca ma obowiązek zagwarantować ci powrót do pracy na dotychczasowym stanowisku.

Jeśli z jakichś powodów nie będzie to możliwe, musi zaproponować ci stanowisko równorzędne bądź inne, ale takie, które odpowiada twoim kwalifikacjom zawodowym i pozwala na otrzymywanie wcześniejszego wynagrodzenia. Co ważne, możesz dodatkowo „przedłużyć” sobie wspomniane prawo do ochrony przed zwolnieniem. W jaki sposób? Kodeks pracy pozwala ci na skorzystanie z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie ojcowskim. W przypadku złożenia wniosku o ojcowski, a następnie o wypoczynkowy – okres ochrony przed zwolnieniem automatycznie się wydłuży.

Za urlop ojcowski nie przysługuje ekwiwalent pieniężny

Jeśli nie zdecydujesz się na skorzystanie z urlopu ojcowskiego (masz do tego prawo), uprawnienie przepada. Nie możesz liczyć na żadną rekompensatę z tego tytułu. Nie możesz też „przenieść” urlopu na partnerkę. Urlop ojcowski jest przywilejem – nie obowiązkiem.

By otrzymać urlop ojcowski nie musisz pozostawać z matką dziecka w związku formalnym

Urlop ojcowski przysługuje ci bez względu na charakter twojego związku z matką dziecka. Możesz z niego skorzystać zarówno wtedy, gdy jesteś z matką dziecka w związku małżeńskim, jak i w sytuacji, kiedy pozostajecie w związku nieformalnym bądź zdecydowaliście się na rozwód. Kluczowym warunkiem jest to, czy uczestniczysz w wychowaniu dziecka.

Zwolnienie lekarskie nie przerywa urlopu ojcowskiego

Jeśli w czasie korzystania z urlopu ojcowskiego zachorujesz, ewentualne zwolnienie L4 nie sprawi, że będziesz mógł przerwać urlop i wykorzystać go w innym terminie. Zwolnienie lekarskie nie przerywa urlopu ojcowskiego. Mimo choroby nadal pozostajesz na ojcowskim i pobierasz za ten okres zasiłek macierzyński. Zasiłek chorobowy będzie ci przysługiwał dopiero po zakończeniu urlopu ojcowskiego – o ile choroba będzie trwała nadal. Jeśli poczujesz się źle w okresie od złożenia wniosku do momentu rozpoczęcia korzystania z urlopu, możesz poprosić pracodawcę o zmianę terminu urlopu ojcowskiego. Pracodawca może, ale nie musi wyrazić na to zgody.

W przypadku hospitalizacji dziecka masz prawo do przerwania urlopu ojcowskiego

Jeśli w czasie korzystania z urlopu zajdzie konieczność hospitalizacji dziecka, masz prawo do przerwania urlopu na ten czas i kontynuowania go wyjściu dziecka ze szpitala. W tym celu musisz złożyć w zakładzie pracy wniosek o przerwanie urlopu ojcowskiego i dołączyć do niego zwolnienie lekarskie, potwierdzające chorobę dziecka. W takiej sytuacji pracodawca musi uwzględnić twoją prośbę.

Autor: Agata Cygan - Kukla