Tygodniowy wymiar urlopu ojcowskiego szybko wzrósł do dwóch tygodni. Dzięki temu, że tatusiowie zaczęli coraz bardziej interesować się przysługującemu im uprawnieniu, wymiar urlopu postanowiono ponownie poszerzyć. Od nowego roku pracownik być może będzie miał prawo aż do 8 tygodni urlopu na dziecko. A jak nasz „ojcowski” wygląda na tle zagranicznych urlopów, przysługującym tatusiom?

Ojcowski za granicą – jak długo?

Istnieje wiele rozwiązań, jakie stosują nasi sąsiedzi w kwestii udzielania urlopu ojcowskiego. Jeżeli chodzi o wymiar urlopu, do niedawna to Szwecja, Finlandia czy Słowenia niewątpliwie pod tym względem celowały. Tam tatusiowie mają do dyspozycji nawet kilkanaście tygodni (w Słowenii np. 90 dni), które – jeśli tylko mają potrzebę - mogą w pełni poświęcić dziecku. Co więcej, nie muszą sobie w tym czasie zaprzątać głowy zarobkami. Np. Szwedzi, podczas korzystania z urlopu otrzymują 80 proc. normalnego miesięcznego wynagrodzenia (w Szwecji czas trwania ojcowskiego to 10 dni w 60. pierwszych dniach po narodzinach dziecka, a ponadto w ramach urlopu wychowawczego przewiduje się 60 dni wyłącznie dla ojca). Nie dziwi więc fakt, że z ojcowskiego korzysta tam tak wielu tatusiów.

Od niedawna Szwecję wyprzedziła jednak Wielka Brytania, gdzie tatuś może spędzić z malcem - nawet pół roku. Urlop taki przysługuje ojcu w sytuacji, kiedy matka dziecka zakończy urlop macierzyński wcześniej, przed upływem ustawowego okresu.

W niektórych państwach przyszły tata ma prawo do otrzymania urlopu w wymiarze 1 lub 2 tygodni (np. w Hiszpanii 15 dni), w innych z kolei - władze oferują tatusiom jedynie minimum uprawnień. W Belgii ojciec dostaje 3 dni urlopu (ma obowiązek go wykorzystać, ale może też wnioskować o dodatkowe 10 dni),  zaś w Portugalii 5 dni (także w ramach obowiązku, a jeśli chce, może być z dzieckiem aż przez 3 tygodnie). Także w Holandii, Grecji czy Francji ojcom przysługuje jedynie kilkudniowy urlop (np. we Francji wymiar urlopu wynosi 11 dni, czyli mniej, niż obecnie wynosi jego polski odpowiednik). Francuzi jednak nie narzekają i chętnie wnioskują do pracodawcy o wolne, które mogą w pełni wykorzystać na opiekę nad dzieckiem.

Ojcowski za granicą – w jaki sposób?

Poszczególne państwa różnią się nie tylko wymiarem udzielanego urlopu, ale także sposobem jego przydzielania. Najbardziej radykalne rozwiązanie wprowadziły dotychczas Belgia, Słowenia oraz Portugalia – tam ojcowski jest obowiązkowy. Oczywiście w swoim podstawowym wymiarze (przykładowo w Belgii 3 dni, w Portugalii 5), bo o jego przedłużenie wnioskują jedynie chętni.

Drugim skrajnym rozwiązaniem jest zupełny brak uregulowań w tej kwestii (Czechy, Niemcy, Austria czy Słowacja nie przewidują ojcowskiego). Podobnie jest np. w Irlandii czy Włoszech, gdzie urlopy ojcowskie nie są w ogóle prawnie gwarantowane. We Włoszech tata ma prawo do pozostania w domu z pociechą, czyli wykorzystania części urlopu matki tylko wtedy, kiedy kobieta umiera, porzuca dziecko lub jest chora przewlekle.

Z kolei jeszcze inne kraje decydują się na odmienne rozwiązanie. Urlop ojcowski może być bowiem umieszczony w kategorii: urlopy przyznawane rodzicom. W Finlandii np. rodzice dostają 47,5 tygodni takiego urlopu dla rodziny. Mama otrzymuje 17,5 tygodnia, tata  4, a pozostałe mogą rozdzielić według własnych upodobań. Podobnie w Danii - rodzice mają do dyspozycji 52 tygodnie, z czego ojcu przysługują 2, mamie 18, a resztę mogą „po partnersku” rozdzielić.

Unijny ojcowski

Mimo, że w unijnych dyrektywach znajdziemy zapisy, dotyczące urlopów rodzicielskich oraz macierzyńskich, próżno szukać tam zaleceń w kwestii urlopów ojcowskich. Wprawdzie na unijnej tapecie pojawiały się pomysły wprowadzenia obowiązkowego urlopu dla ojców na terenie całej wspólnoty, ale nie doszło do ich wdrożenia. Temat ciągle powraca, ale jak na razie brak w tej kwestii jednoznacznych stanowisk czy ustaleń.

Obecnie w 19. na 27 krajów Unii obowiązuje urlop ojcowski, a wszędzie zasadą jest, że przysługuje on ojcu, który jest zatrudniony. Przebywanie na urlopie jest szczególnie chronionym okresem zatrudnienia.

Agata Cygan