Prawo do urlopu z racji wychowywania dziecka jest wśród ojców coraz bardziej znane. Coraz chętniej też świeżo upieczeni tatusiowie z niego korzystają. Od niedawna z uprawnienia tego mogą skorzystać także ojcowie, którzy na co dzień występują w mundurach – funkcjonariusze rozmaitych służb państwowych.

Urlop dla ojców

Zgodnie z art. 183 kodeksu pracy każdemu pracownikowi, pozostającemu w stosunku pracy, przysługuje urlop z racji opieki nad dzieckiem i wychowywania go. Wymiar urlopu to aktualnie 1 tydzień (7 dni kalendarzowych, nie roboczych!), a od przyszłego roku pełne 2 tygodnie (14 dni kalendarzowych). Urlop ojcowski jest niezależny od urlopu macierzyńskiego - mężczyzna może z niego skorzystać nawet jeśli matka dziecka przebywa na macierzyńskim, a także pomimo tego, że sam przejął wcześniej część urlopu kobiety. Warunkiem otrzymania takiego urlopu jest wiek dziecka – do 12. miesiąca życia (oznacza to, że ojciec dziecka może skorzystać z urlopu nie później niż w ostatnim tygodniu pierwszego roku życia dziecka). Jeśli pracownik spóźni się (maluch ukończy roczek), wówczas urlop bezpowrotnie przepada. Prawo do urlopu mają też ojcowie adopcyjni, o ile przysposabiane dziecko nie ukończyło 7. roku życia lub 10. roku życia, jeśli dziecku odroczono obowiązek szkolny. W tej sytuacji urlop musi być wykorzystany w ciągu roku od uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie.

Funkcjonariusze poza prawem?

Radość ojców z nowych przepisów szybko jednak została poddana próbie. Okazało się bowiem, że uprawnienie nie dotyczy wszystkich grup zawodowych. Z urlopu ojcowskiego nie mogli skorzystać funkcjonariusze służb mundurowych (z wyjątkiem pracowników Służby Celnej i Centralnego Biura Antykorupcyjnego). Taki status prawny wynikał z ustaw regulujących działalność poszczególnych służb i prawa ich pracowników. Funkcjonariusze nie podlegali więc tak jak ich koledzy z innych grup zawodowych przepisom wynikających z kodeksu pracy, ale wewnętrznym postanowieniom.

Tatuś bez munduru

Kwestia ta została poruszona w trakcie prac parlamentarnych nad senackim projektem ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu i ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Owocem prac było m.in. wprowadzenie do tych ustaw zapisu o prawie funkcjonariuszy do urlopu ojcowskiego na zasadach przewidzianych dla innych pracowników. Tym samym urlop ojcowski od 23 czerwca br. przysługuje także policjantom, strażakom, funkcjonariuszom Służby Celnej, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego , Agencji Bezpieczeństwa Wewenętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego. Dodatkowo mundurowi otrzymali także dwa inne uprawnienia: możliwość skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu wychowawczego. Są przy tym chronieni prawnie przed zwolnieniem ze służby w trakcie przebywania na urlopie, a więc zyskują szereg praw chroniących ich zatrudnienie, analogicznie do tych posiadanych przez pracowników, zrzeszonych w innych grupach zawodowych. Warto jednak pamiętać, że nie mogą oni skorzystać z prawa do obniżenia wymiaru pracy w okresie urlopu wychowawczego oraz że uprawnienia z tytułu rodzicielstwa przysługują tylko jednemu z rodziców, jeżeli oboje rodzice funkcjonariuszami.

Paulina Wójtowicz