Jeszcze dwa lata temu urlop ojcowski był postrzegany jako fanaberia szukających dodatkowego wolnego mężczyzn. Dziś korzystanie z prawa do 2-tygodniowej płatnej opieki nad maluchem nie tylko nie budzi zdziwienia wśród pracodawców i samych zainteresowanych, ale i coraz bardziej zyskuje na popularności.

Ku lepszemu

Opieka nad dzieckiem jeszcze do niedawna była domeną kobiet. Pracownice chętnie korzystały z urlopów macierzyńskich, a nierzadko od razu decydowały się na całoroczną przerwę w pracy (dzięki połączeniu urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego), zachowując pełne wynagrodzenie. Ojcowie zaś pozostawali niejako na marginesie tych uprawnień – po części z uwagi na brak prawnych regulacji (przez długi czas mogli korzystać wyłącznie z części urlopu macierzyńskiego, z której zrezygnowała matka dziecka), po części zaś z braku zainteresowania nimi samych pracowników.

Tę nierówną sytuację zmieniły przepisy, wprowadzające do kodeksu pracy prawo do urlopu ojcowskiego, z którego skorzystać może każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, o ile jego pociecha nie ukończyła jeszcze 1. roku życia.

Urlop? Korzystam!

Jak wynika z najnowszych danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych już co 5. uprawniony korzysta z prawa do urlopu dla ojców. Tylko w ubiegłym roku z prośbą o taki rodzaj zwolnienia od pracy do pracodawcy zgłosiło się 150 tys. mężczyzn. W porównaniu do blisko trzykrotnie większej liczby korzystających z takiego uprawnienia kobiet, nie jest to wynik spektakularny, ale jest to wyraźny, bo aż sześciokrotny wzrost w stosunku do lat ubiegłych.

Te dane są nie tylko dowodem coraz lepszej znajomości swoich praw przez ojców, ale także zmiany mentalności współczesnej rodziny, gdzie już nie tylko kobieta, ale oboje partnerzy angażują się w opiekę nad dzieckiem i jego wychowanie.

Urlop ojcowski – o czym warto pamiętać?

• Urlop ojcowski to nie urlop „tacierzyński”. To specjalne uprawnienie, dzięki któremu każdy ojciec-pracownik może udać się na 2-tygodniowy, płatny urlop z tytułu opieki nad dzieckiem.
• Z urlopu ojcowskiego skorzystać mogą pracownicy w rozumieniu prawa, a więc mężczyźni zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Umowa zlecenie oraz umowa o dzieło nie kwalifikują mężczyzny do skorzystania z tego uprawnienia.
• Urlop ojcowski przysługuje tylko w pierwszym roku życia dziecka. Oznacza to, że mężczyzna może z niego skorzystać najpóźniej na 2 tygodnie przed ukończeniem przed pociechę „roczku”.
• Za okres korzystania z urlopu ojcowskiego mężczyźnie przysługuje zasiłek macierzyński.
• Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi aktualnie 2 tygodnie, a okres ten nie może być dzielony. Mężczyzna decydujący się na skorzystanie z uprawnienia musi więc wykorzystać te 2 tygodnie w sposób ciągły.
• Ojciec-pracownik przebywający na urlopie ojcowskim jest chroniony prawnie przed zwolnieniem.
• Skorzystanie z urlopu ojcowskiego nie wyklucza przejęcia niewykorzystanej przez matkę dziecka części urlopu macierzyńskiego. Uprawnienia te funkcjonują niezależnie od siebie.
• Każdy urlop z tytułu opieki nad dzieckiem musi być poprzedzony złożeniem wniosku do pracodawcy.

Paulina Wójtowicz