Urlop ojcowski to wciąż nowe, bo wprowadzone w 2010 roku świadczenie. Weszło w życie wraz ze zmianami dotyczącymi urlopów macierzyńskich i trzeba stwierdzić, że to zdecydowanie dobry krok w kierunku polityki prorodzinnej. Daje bowiem ojcom możliwość silniejszego związania się z dzieckiem w pierwszym okresie jego życia. Aby ubiegać się o jego przyznanie mężczyzna musi jednak spełniać kilka ważnych warunków.

Czym jest urlop ojcowski?

Urlop ojcowski to tydzień, a docelowo, od 2012 roku, dwa tygodnie wolnego przysługujące ojcu nowonarodzonego dziecka. Należy go jednak wykorzystać do roku po narodzinach malucha, inaczej przepada. Oznacza to, że taka przerwa w pracy musi być zakończona do czasu pierwszych urodzin dziecka. Jeśli ojciec w dniu gdy dziecko kończy rok przebywa na urlopie, jest on po prostu przerywany. Długość urlopu ojcowskiego nie jest uzależniona od ilości narodzonych dzieci, tak więc tata trojaczków w dalszym ciągu ma do wykorzystania tydzień. Dodatkowo, trzeba pamiętać iż nie jest możliwe „rozbicie” urlopu ojcowskiego na mniejsze kawałki i branie np. co pewien czas dwóch wolnych dni. Przysługujący urlop musi być ciągły.

Co godne podkreślenia, taką przerwę w pracy ojciec może wziąć w tym samym czasie, w którym kobieta przebywa na urlopie macierzyńskim. To istotne, bo dzięki temu małe dziecko ma przynajmniej przez pewien czas oboje rodziców cały czas tylko dla siebie. Urlop ojcowski często mylony jest z tzw. urlopem tacierzyńskim. Te dwa świadczenia bardzo się jednak różnią. Tacierzyński to sytuacja, kiedy ojciec przejmuje część urlopu macierzyńskiego i zostaje w domu zamiast mamy, która wraca do pracy. Warunkiem jest jednak wykorzystanie przez kobiętę minimum 14 tygodni z przysługującego jej czasu.

Kryteria do spełnienia

Urlop ojcowski to przywilej, a nie obowiązek. W związku z tym to, czy tata zdecyduje się na wzięcie takiej przerwy w pracy to tylko i wyłącznie jego decyzja. Jednak aby mógł się o niego starać, musi spełniać pewne ważne kryteria. Pierwszym i być może najistotniejszym warunkiem ubiegania się o przyznanie urlopu ojcowskiego jest oczywiście posiadanie statusu pracownika. Gwarantuje go zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, mianowanie, wybór lub spółdzielcza umowa o pracę. Prawo stanowi, iż świadczenie to przysługuje pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko. Nie może więc z niego skorzystać partner matki, ale tylko i wyłącznie ojciec. W związku z tym prawo do urlopu ojcowskiego, obok biologicznych, mają  także ojcowie adopcyjni.

Sporna pozostaje kwestia „wychowywania dziecka”, która jest warunkiem udzielenia urlopu. Pracodawca może na tej podstawie odrzucić wniosek. W takiej sytuacji jest jednak prawnie zobowiązany do udowodnienia faktu iż mężczyzna nie wychowuje dziecka. W związku z wymogiem wychowywania dziecka urlop ojcowski nie przysługuje osobom, których władza rodzicielska została zawieszona lub odebrana.

Konieczny wniosek

Aby pracownikowi został przyznany urlop ojcowski musi on złożyć pracodawcy pisemny wniosek najpóźniej 7 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Należy w nim podać wiek dziecka oraz okres, w którym ma nastąpić przerwa w pracy. Pracodawca nie może odmówić udzielenia mężczyźnie urlopu ojcowskiego jeśli ten spełnia wszystkie warunki formalne. Przykładowy tekst wniosku może brzmieć następująco:

Na podstawie art. 182 kodeksu pracy proszę o udzielenie mi urlopu ojcowskiego w wymiarze tygodnia od 8 do 14 sierpnia 2011 roku. Moja córka Anna 17 grudnia 2011 roku ukończy rok.

Kiedy pracownik nie może wykorzystać w całości przysługującego mu urlopu (tygodnia, lub od 2012 roku – dwóch) i wie o tym już wcześniej, we wniosku mimo wszystko należy umieścić cały przysługujący mu wymiar. Pracodawca nie może bowiem udzielać urlopu na czas krótszy niż tydzień. Dodatkowo, jeśli pracownik jest zatrudniony w kilku zakładach pracy i składa wniosek do każdego z nich, termin urlopu musi być we wszytskich identyczny.

Agnieszka Kęsek