Jak wskazuje Kodeks Pracy, urlop ojcowski przysługuje wyłącznie ojcom pracownikom. Jednak zasiłek macierzyński – świadczenie przysługujące za ten okres, to przywilej nie tylko zatrudnionych tatusiów. Do jego wypłacania w niektórych przypadkach zobowiązany jest ZUS.

Zasiłek macierzyński – nie tylko dla mam

Zasiłek macierzyński jest to świadczenie pieniężne, przysługujące matce, przebywającej na urlopie macierzyńskim bądź urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także ojcu, przebywającemu na urlopie ojcowskim. Podstawę wymiaru zasiłku za urlop ojcowski stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających urlop bądź też z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące (jeżeli urlop ojcowski nastąpi przed upływem tego okresu).

By go otrzymać, do wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego, pracownik musi dołączyć także skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został pobrany wcześniej z innego tytułu. Dokumenty przekazuje się pracodawcy. A jednak, nie zawsze to pracodawca wypłaca ojcu przysługującą mu z tytułu urlopu należność. O tym, kto jest płatnikiem świadczeń chorobowych w całym kolejnym roku kalendarzowym, decyduje liczba osób zgłoszonych przez pracodawcę do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada danego roku. Świadczenie jest wypłacane przez przełożonego w sytuacji, kiedy opłaca on składki za więcej niż 20 osób. Jeśli jednak pracodawca zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 20 pracowników, wówczas to ZUS wypłaca należny zasiłek. Bez względu na to, samo wynagrodzenie chorobowe pracownik otrzymuje zawsze z zakładu pracy.

Zasiłek od ZUS po ustaniu umowy o pracę

W przeciwieństwie do samego urlopu, którego warunkiem jest zatrudnienie, prawo do zasiłku macierzyńskiego jest uzależnione od posiadania ubezpieczenia chorobowego. Dlatego też w sytuacji, kiedy w czasie trwania urlopu ojcowskiego umowa o pracę wygasa, mężczyzna nie traci automatycznie prawa do zasiłku macierzyńskiego, mimo że formalnie nie przebywa już na urlopie ojcowskim. Ustawa chorobowa nie uzależnia bowiem prawa do zasiłku macierzyńskiego od pobytu na urlopie ojcowskim.

Jeśli więc, przykładowo - pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony do 30 kwietnia, a składa wniosek o udzielenie urlopu od 28 kwietnia, pracodawca będzie wypłacał zasiłek macierzyński za 2 dni, za pozostałe zaś  -  udzieli go ZUS. Oznacza to więc, że mimo, iż urlop ojcowski będzie trwał jedynie 2 dni, zasiłek nadal będzie się ojcu się należał. Jako że jednak, pracodawca jest uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych do chwili ustania umowy, resztę zobowiązania musi pokryć ZUS. Pracodawca przekazuje w tym celu do ZUS wymagane dokumenty.

Kiedy jeszcze zasiłek od ZUS?

ZUS jest także zobowiązany do ustalania prawa do świadczenia chorobowego (w tym zasiłku macierzyńskiego) oraz jego wysokości w sytuacjach, gdy:

• ubezpieczony jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność lub osobą z nią współpracującą;

• ubezpieczony jest duchownym;
• osoba jest uprawniona do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia;
• ubezpieczony podlega ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.

Agata Cygan