Urlop macierzyński to szczególne uprawnienie pracownika wychowującego dziecko. Dotyczy ono określonego ustawowo czasu, przypadającego bezpośrednio przed porodem i bezpośrednio po nim. Prawo nie pomija jednak kobiet, które nie urodziły, a adoptowały bądź przyjęły na wychowanie cudze dziecko. To im właśnie należy się tzw. urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Wymiar urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński to zwolnienie od pracy przysługujące kobietom z racji porodu i sprawowania opieki nad dzieckiem bezpośrednio po urodzeniu. Jego wymiar zależy od liczby urodzeń i wynosi od 20 do 37 tygodni: w przypadku urodzenia przy jednym porodzie jednego dziecka jest to 20 tygodni, dwoje dzieci – 31 tygodni, troje – 33 tygodni, czworga – 35 tygodni, pięciorga i więcej dzieci – 37 tygodni. Zwyczajowo rozpoczęcie urlopu macierzyńskiego planowane jest przez pracowników na dwa tygodnie przed terminem porodu. Jeżeli jednak kobieta pracuje aż do rozwiązania, to pierwszym dniem urlopu jest dzień porodu.

Macierzyński dla dwojga

Warto pamiętać, że prawo to przysługuje także ojcu dziecka. Chodzi o tę część urlopu, której nie wykorzystała matka dziecka. Rodzice mogą podzielić się tym czasem po wykorzystaniu przez kobietę co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jeżeli zdecydują się na taki krok, kobieta powinna na 7 dni przed terminem przystąpienia do pracy złożyć w tym celu u swojego pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu. Konieczne jest dołączenie do wniosku zaświadczenia od pracodawcy partnera, w którym znajduje się potwierdzenie przejęcia przez ojca dziecka pozostałej części urlopu, przypadającej bezpośrednio po terminie rezygnacji z urlopu matki.

Urlop na warunkach macierzyńskiego

Zgodnie z art. 183 kodeksu pracy do zwolnienia od pracy z tytułu wychowania dziecka mają też prawo pracownicy, którzy przyjęli pod swój dach cudze dziecko. Podstawy prawne takiego urlopu są analogiczne do warunków skorzystania z urlopu macierzyńskiego. Istotnym wymogiem, pozwalającym skorzystać z urlopu na warunkach macierzyńskiego jest przyjęcie na wychowanie cudzego dziecka w wieku do 7. roku życia lub, w przypadku dziecka, któremu odroczono obowiązek szkolny, do ukończenia przez nie 10. roku życia. Urlop ten należy się pracownikom pozostającym w stosunku pracy, którzy dziecko przysposobili lub zostali jego rodziną zastępczą (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, niespokrewnione z dzieckiem). Wymiar takiego urlopu jest identyczny z faktycznym urlopem macierzyńskim (od 20 do 37 tygodni) i może on być również podzielony przez dwoje opiekunów.

Paulina Wójtowicz