W okresie od stycznia do maja bieżącego roku zasiłek macierzyński pobierało ponad 402 tys. rodziców. Rodziców – nie zaś wyłącznie matek. Bo zasiłek macierzyński to – mimo mylącej nazwy –  świadczenie, z którego skorzystać mogą także ojcowie.

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu rodzicowi korzystającemu z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego bądź ojcowskiego. Do tego ostatniego prawo mają wyłącznie tatusiowie, ale do pierwszego – wbrew przekonaniu niektórych – nie tylko mamy. Rodzicielski to z kolei prawo przysługujące rodzicom na równych zasadach.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński trwa 20 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) i jedynie 14 pierwszych zarezerwowanych jest dla matki. Po tym okresie kobieta może zrezygnować z dalszej części urlopu - a co za tym idzie z zasiłku macierzyńskiego - i wrócić do pracy. W takim przypadku niewykorzystana część zasiłku może zostać udzielona ojcu dziecka na jego pisemny wniosek. Musi on zostać złożony wraz z kompletem dokumentów w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Czy takie sytuacje w naszym kraju się zdarzają? Nie są częste, ale tak. Od stycznia do końca maja bieżącego roku ponad 3,9 tys. mężczyzn przejęło od swojej partnerki niewykorzystaną część urlopu macierzyńskiego.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego

Po zakończeniu 20-tygodniowego urlopu macierzyńskiego rodzicom przysługuje prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni. Urlop ten może zostać wykorzystany jednorazowo lub w czterech częściach, ale nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia. Urlop rodzicielski może wykorzystać w całości matka lub ojciec, mogą też podzielić go pomiędzy siebie.

Statystyki ZUS wyraźnie pokazują, że w zdecydowanej większości to matki decydują się na skorzystanie z urlopu rodzicielskiego, który wybierają w całości bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. W przeciągu pierwszych pięciu miesięcy bieżącego roku z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w naszym kraju skorzystało ponad 246 tys. rodziców, z czego jedynie 1,9 tys. stanowili ojcowie.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego

Jak już zostało wspomniane, matki mają prawo do 14-tygodniowego urlopu macierzyńskiego „na wyłączność”. W przypadku ojców taki urlop trwa dwa tygodnie. Mowa oczywiście o urlopie ojcowskim, do którego pracownik ma prawo przez pierwsze 24 miesiące życia dziecka. Może go wykorzystać maksymalnie w dwóch tygodniowych częściach. Za okres urlopu ojcowskiego również przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100 procent wynagrodzenia.

Z roku na rok chętnych do skorzystania ze świadczenia, jakim jest urlop ojcowski stopniowo przybywa. W ciągu pierwszych pięciu miesięcy 2021 roku przebywało na nim ponad 65 tys. mężczyzn. W pierwszych czterech miesiącach ubiegłego roku na taką opcję zdecydowało się 61,1 tys. osób, a rok wcześniej – jedynie 58,8 tys.

----

Podsumowując: od stycznia do końca maja bieżącego roku ponad 70 tys. ojców korzystało z zasiłku macierzyńskiego, przebywając na urlopach macierzyńskim, rodzicielskim bądź ojcowskim. Zdecydowanie najwięcej tatusiów skorzystało z urlopu ojcowskiego, najmniej zdecydowało się na urlop rodzicielski. Czy to zadowalające statystyki? Trudno powiedzieć. Można jednak podejrzewać, że już niebawem liczba mężczyzn na urlopie rodzicielskim poszybuje w górę.

Jak już dla Was pisaliśmy, najpóźniej do sierpnia przyszłego roku rząd musi dostosować krajowe prawo do unijnej dyrektywy work-life balance. Rozważane są obecnie dwa rozwiązania: wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dwa dodatkowe miesiące przeznaczone wyłącznie dla ojców bądź zarezerwowanie dla nich dwóch miesięcy obecnego urlopu rodzicielskiego. Bez względu na to, która opcja zwycięży, tatusiowie zyskają dodatkową możliwość, by bardziej zaangażować się w opiekę nad swoimi dziećmi. Czy z niej skorzystają? Czas pokaże.

Autor: Agata Cygan - Kukla