W Kodeksie pracy szykują się zmiany, które przewidują dłuższe urlopy i większe uprawnienia dla pracujących rodziców. Co ma się zmienić już od sierpnia?

Planowana nowelizacja Kodeksu pracy związana jest z koniecznością wdrożenia do polskiego prawa unijnej dyrektywy work-life balance. Najnowsza wersja owej nowelizacji została opublikowana 6 czerwca, a zmiany mają wejść w życie już od sierpnia bieżącego roku.

Dłuższy urlop rodzicielski

Najistotniejszą i długo oczekiwaną zmianą jest wydłużenie urlopu rodzicielskiego – od sierpnia będzie on dłuższy o około dwa miesiące, a dokładnie o 9 tygodni. W tym momencie rodzice mają do dyspozycji 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego i obydwoje mają do niego pełne prawo. Cały urlop może wykorzystać wyłącznie matka lub wyłącznie ojciec dziecka, ale mogą się nim także podzielić. Trudno jednak ukrywać, że w przeważającej większości przypadków całą pulę tego urlopu biorą na siebie właśnie matki - zostają z nowonarodzonym dzieckiem w domu przez cały rok.

I to właśnie chciała zmienić unijna dyrektywa work-life balance, która nakazała państwom członkowskim wprowadzić w swoich krajowych przepisach poprawki, umożliwiające zrównanie w prawach matek i ojców. Obecne 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego zostaną więc wydłużone do 41 tygodni. Ale – co ważne – dodatkowe 9 tygodni będzie zarezerwowane wyłącznie dla ojców. Nie będzie to urlop przymusowy – jeśli tata nie zechce, nie będzie musiał z urlopu korzystać. Ale musi wiedzieć, że w takiej sytuacji urlop przepadnie – nie da się go przenieść na matkę dziecka. Podsumowując – od sierpnia nie zmieni się maksymalny okres urlopu rodzicielskiego, z którego skorzystać może każdy z rodziców - nadal będą to 32 tygodnie. Ojcowie zyskają jednak około dwa miesiące urlopu rodzicielskiego „na wyłączność”. W trakcie tego urlopu będą pobierali 70 proc. wynagrodzenia.

Uwaga! Jeżeli to ojciec wykorzystał podstawowe 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, wówczas dodatkowe 9 tygodni będzie przysługiwać matce dziecka.

Wydłużenie czasu trwania uprawnień dla pracujących rodziców

Rodzice mają otrzymać nie tylko dłuższy urlop – dłużej ma także trwać tzw. okres ochronny, w czasie którego pracującym rodzicom przysługują dodatkowe uprawnienia. Nowelizacja proponuje, by rodzice dzieci w wieku do lat 8 zyskali następujące prawa: zakaz zatrudniania pracownika bez jego zgody w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, a także zakaz delegowanie go poza stałe miejsce pracy. Wcześniej  zakładano, ze uprawnienia te będą dotyczyć rodziców dzieci do lat 4.

W nowym Kodeksie pracy ma się też znaleźć zapis, że rodzic dziecka w wieku do lat 8 może wnioskować o bardziej elastyczną organizację pracy i ochronę przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania przez niego z uprawnień, przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Chodzi o to, by pracownik mógł dostosować organizację pracy do swoich potrzeb  (np. elastyczny czas pracy czy przerywany czas pracy). Co jednak istotne - pracodawca nie będzie zobowiązany do przyjęcia takiego wniosku. Może pracownikowi odmówić, przy czym musi wskazać konkretną przyczynę takiej odmowy na piśmie.

Bezpłatny urlop opiekuńczy i płatna opieka nad członkiem rodziny

Nowelizacja Kodeksu pracy przewiduje także wprowadzenie nowego urlopu opiekuńczego. Jego celem ma być opieka nad niesamodzielnym członkiem rodziny, który wymaga znacznej opieki z powodów zdrowotnych. Za członka rodziny uważa się w tym wypadku syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Taki urlop ma być udzielany na wniosek pracownika, a dokument będzie trzeba będzie złożyć na trzy dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z urlopu. Co ważne - konieczne będzie wskazanie przyczyny, dla której potrzebne jest zapewnienie członkowi rodziny osobistej opieki. Urlop opiekuńczy ma przysługiwać w wymiarze do 5 dni w danym roku kalendarzowym i będą mogły z niego skorzystać jedynie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Co istotne - to udogodnienie ma być bezpłatne – za czas przebywania na urlopie opiekuńczym pracownik nie otrzyma żadnego wynagrodzenia.

Kolejną nowością ma być możliwość wzięcia dwóch dodatkowych dni lub 16 godzin urlopu, związanego z działaniem tzw. siły wyższej. Ma on być udzielany w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych nagłą chorobą bądź wypadkiem. Urlop ma pozwolić na opiekę nad członkiem rodziny, który wymaga takiej pomocy i – w przeciwieństwie do powyższego - ma być płatny. Pracownikowi ma przysługiwać w tym czasie połowa standardowej pensji.

---

Czy proponowane zmiany wejdą w życie w sierpniu? Taki jest plan, a jak będzie wyglądać realizacja, przekonamy się już za niespełna miesiąc!

Autor: Agata Cygan - Kukla